داروهای مفرده جهت بیماری خفقان در طب سنتی ایران

مقدمه: خفقان بعنوان نوعی پریدن و تپش غیرعادی قلب در طب سنتی ایران تعریف شده که انواع مختلفی دارد و درمانهای متنوعی شامل رژیم غذایی، اعمال یداوی (فصد و حجامت)،داروهای خوراکی، موضعی و بوییدنی برای آن توصیه گردیده است. تپش قلب که در طب جدید بعنوان آگاهی ناخوشایند از تپیدن قلب تعریف می شود را می توان یکی از انواع بیماری خفقان در نظر گرفت که یکی از شایع ترین علل مراجعه بیماران به درمانگاه ها و پزشکان متخصص قلب و عروق می باشد. برای بعضی از موارد تپش قلب، درمان موثر و پایداری وجود ندارد و داروهای موجود عوارض جانیی برای بیمار ایجاد می کنند. در سالهای اخیر گرایش به داروهای سنتی و فراورده های طبیعی رو به گسترش بوده است. در این مطالعه قصد داریم، با تعیین داروهای مفرده ای که درمنابع معتبر طب سنتی برای درمان خفقان توصیه و تاکید شده است کاندیداهای مناسبی برای مطالعات بعدی معرفی نماییم. مواد و روش ها: این مطالعه یک تحقیق مروری تشریحی است. با بررسی بانک اطلاعاتی medline(pubmed) مشخص گردید که پژوهش مشابهی در این زمینه انجام نشده است، برای انجام مطالعه، کتب طب سنتی ایران و اسلام که در مورد خواص داروهای مفرده نوشته شده اند در نظر گرفته شد و از میان آنها شش مورد از معتبرترین منابع که در بر گیرنده محدوده زمانی حدود هشتصد سال باشند انتخاب گردید. این کتب به زبان فارسی یا عربی هستند و در گزینش کتب مذکور سعی بر ان بوده کتابهایی انتخاب شوند که در طول قرون متمادی مورد اعتماد بسیاری از موسسات علمی و پژوهشی بوده اند و مهمتر آنکه در اغلب مقالاتی که در زمینه طب و داروسازی سنتی در مجلات معتبر داخلی و خارجی منتشر شده است، بعنوان مرجع اصلی معرفی گردیده و مورد تایید و استفاده بسیاری از حکمای طب سنتی بوده باشند. با جستجوی کلید واژه های مورد نظر، مفردات موثر بر خفقان تعیین شدند. بعد از خلاصه سازی، بر اساس میزان تاکید حکما و تکرار در کتب مختلف امتیازاتی به هر مفرده اختصاص داده شد و در نهایت مفردات براساس مجموع امتیازاتشان رتبه بندی شده و مناسب ترین مفردات برای مطالعات بعدی معرفی گردیدند. یافته ها و بحث: هشت مفرده ای که بیشترین امتیاز را کسب کردند عبارتند از اترج، آس، افتیمون، پادزهر معدنی، باشق، بادرنجبویه، طباشیر، ورد. با توجه به ملاحظاتی از قبیل منشا گیاهی، بیشتر بودن تعداد منابعی که خاصیت مفرده در آن ذکر شده و کاربرد عمومی برای انواع مختلف خفقان، بنظر می رسد که بادرنجبویه و سپس طباشیر، اترج، آس و افتیمون برای مطالعات بعدی دارای اولویت باشند.